Podstawowe funkcje faktoringu
Funkcja finansowania działalności – polega przede wszystkim na finansowaniu przez faktora cyklu rozliczeniowego transakcji. Oznacza to, że bank (faktor) zaliczkuje posiadaną należność płacąc cenę kupna, pomniejszoną o procent, prowizję i ewentualnie marżę stanowiącą zarobek faktora za wykonanie dodatkowych czynności. Część ceny kupna (20-30%) zatrzymywana jest przez faktora na pokrycie dodatkowych kosztów do czasu wykupienia wierzytelności przez dłużnika. Głównym powodem wypłacenia przez faktora jedynie części wartości należności jest zamiar ograniczenia ryzyka. Jednak zamrożenie środków przedsiębiorstwa na dłuższy czas może doprowadzić do trudności przy finansowaniu kolejnych cykli produkcji i zbytu towarów czy surowców. Dlatego bardzo ważne jest uzyskanie przez niego gotówki na poczet przyszłych rozliczeń, nawet w formie kredytu zaliczkowego, na który faktorant wyraża zgodę podpisując umowę. W zależności więc od momentu zakupu wierzytelności i momentu jej ostatecznego rozliczenia, wyróżnia się dwie metody finansowania faktoranta tzw. metodę awansową i dyskontową:
- metoda awansowa – do natychmiastowej dyspozycji przedsiębiorcy stawia się zaliczkę obejmującą od 50% do 95% wartości faktury. Warunkiem uruchomienia tych środków jest udokumentowanie przez przedsiębiorcę faktu powstania wierzytelności. Dokumentami uwierzytelniającymi są kopie faktur, dokumentów wysyłkowych lub innych załączników świadczących o realizowaniu dostawy. Pozostała kwota wartości dostawy zostaje zaksięgowana na koncie zablokowanym do momentu wpływu pełnej kwoty należności od odbiorcy lub terminu płatności. Istnieje również możliwość przyznania przez faktora, oprócz zaliczek, także kredytów na finansowanie działalności obrotowej bądź inwestycyjnej
- metoda dyskontowa – polega na zakupie wierzytelności przedsiębiorcy przez faktora z terminem natychmiastowej wymagalności (faktorant otrzymuje natychmiast środki pieniężne). W tym przypadku faktor odlicza od ceny zakupu stawkę dyskonta, przyznanego odbiorcom przez przedsiębiorcę, oraz opłatę za świadczone przez siebie usługi. Wysokość potrąconej kwoty wynosi od 4% do 6% ceny zakupu wierzytelności. Po potrąceniu wyżej wymienionych opłat pozostałość kwoty przekazywana jest na rachunek bieżący przedsiębiorcy do jego dyspozycji.
Funkcja administracyjna (usługowa) – występuje wówczas, gdy faktor poza nabyciem wierzytelności świadczy na rzecz przedsiębiorcy określone usługi. Często są to funkcje techniczne związane z księgowaniem, dokonywaniem rozliczeń transakcji bezgotówkowych, również elektronicznych, oraz sporządzanie wyciągów z kont, dokonywanie zestawień obrotów itp. Stwarza to zatem szansę na obniżenie kosztów osobowych i zwiększenie zysku. Istniejące możliwości wykorzystania nowoczesnych technologii transmisji i przetwarzania informacji pozwalają koncentrować obrót wierzytelnościami, oraz umożliwiają wykorzystanie w dużej skali wzajemnych kompensat oraz elastycznych źródeł finansowania majątku obrotowego. Funkcja administracyjna nie musi więc być kojarzona jedynie z obsługa wierzytelności w przedsiębiorstwie, może również wpływać na skuteczność zarządzania przedsiębiorstwem, zarówno w sferze produkcji, jak też sprzedaży. Praktyka bowiem dowodzi istnienia ścisłego związku pomiędzy efektywnością zarządzania a skutecznością monitorowania i windykacji wierzytelności.
Funkcja gwarancyjna (del credere – podjęcie ryzyka) – polega na zakupie wierzytelności przedsiębiorstwa przez faktora, z wyłączeniem prawa regresu wobec sprzedającego wierzytelność, bez względu na ryzyko występujące przy ściąganiu środków pieniężnych od dłużnika. Oznacza to, że faktor zobowiązany jest do zapłacenia swojemu klientowi w uzgodnionych terminach kwot przejętych wierzytelności. Istnieje jednak po stronie faktora możliwość prawa regresu wówczas, gdy kwota przejętych wierzytelności ulegnie zmniejszeniu wskutek np. uzasadnionych reklamacji odbiorcy towaru (usługi) czy zwrotów towaru. Przyjmując na siebie tego typu zobowiązanie faktor musi właściwie ocenić zdolność dłużnika do zapłaty należności. Dlatego szczegółowo analizuje jego sytuację finansową, terminowość regulowania zobowiązań finansowych czy też opinię, jaką cieszy się wśród przedsiębiorstw i banków. Po dokonaniu oceny wiarygodności dłużnika faktor podejmuje decyzję o włączeniu go (bądź nie) do kręgu tych, za których zobowiązania jest gotów ponosić odpowiedzialność, do wysokości jednak ustalonego limitu. Przy takim zobowiązaniu faktor ma możliwość ograniczyć występujące ryzyko poprzez postawienie swojemu klientowi szeregu warunków formalnych. Przede wszystkim, klient może być zobowiązany do zaoferowania swojemu faktorowi zakupu wszystkich posiadanych wierzytelności – bieżących oraz przeszłych – powstających w okresie obowiązywania umowy. Pozwala to faktorowi rozłożyć ryzyko oraz zapobiec przejmowaniu wierzytelności od dłużników o wątpliwej płynności finansowej. Faktor może także zastrzec w umowie prawo zmniejszenia lub cofnięcia przyznanego uprzednio limitu. Innym wymogiem stawianym przez faktora może być okres rozliczenia zakupionych wierzytelności powstałych najczęściej na warunkach kredytu kupieckiego, co najwyżej do 90-120 dni, w szczególnych przypadkach do 180 dni. Często zatem z wierzytelnością faktor zakupuje prawo własności towaru dostarczanego odbiorcy, które to prawo faktorant z reguły zastrzega sobie wobec swojego partnera, na wypadek nie dokonania przez niego zapłaty. Warto podkreślić, że w praktyce faktor nie przejmuje wszystkich wierzytelności. Wyznacza bowiem dla poszczególnych dłużników limity, w ramach których przejmuje wierzytelności i decyduje się na podjęcie ryzyka. Bezregresowy zakup wierzytelności nie oznacza także natychmiastowej zapłaty za nią. Rozliczenie następuje bowiem w uzgodnionych terminach, bądź w momencie faktycznego wpływu kwoty należności od odbiorcy.
Poręczenie cywilne
Poręczenie cywilne jest to umowa, której zasady uregulowane zostału w Kodeksie cywilnym. Poręczenie cywiilne jest umową, na pdostawie której poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela dotego, iż wykona zobowiązanie dłużnika w sytuacji, gdyby dłużnik samswojego zobowiązania nie wypełnił. W przypadku poręczenia cywilnego ważne jest, aby zostało złożone na piśmie pod rygorem niewazności. Poręczenia mogą udzielac zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne, umowa ta może również obejmowac dług przyszły, ale tylko którego wysokość jest z góry oznaczona. Umowa poręczenia może zostać odwołana tylko przed powstaniem długu.
Podstawową cechą poręczenia jest jego zależność od zobowiązania dłużnika wobec wierzyciela. Przejawia się to w tym, iż niewazność zobowiązania głównego powoduje nieważność poręcznia, umorzenie zobowiązania głównego powoduje wygaśnięcie poręczenia, zakres zobowiązania głównego równy jest zakresowi poręczenia (odpowiedzialności poręczyciela tylko do wysokości w jakiej odpowiedzialny jest dłużnik).
W sytuacji, gdy świadczenie do jakiego zobowiązał się dłużnik nie zostało przez niego wypełnione, wierzyciel ma obowiązek niezwłocznie poinformować o tym fakcie poręczyciela, jednocześnie wzywając go do wzięcia udziału w toczącej się sprawie. Natomiast, gdy poręczyciel wypełni świadczenia za dłużnika, to powinien powiadomić o tym zdarzeniu niezwłocznie dłużnika. Prowadzi to do sytuacji, gdy poręczyciel wstępuje w miejsce wierzyciela dłużnika, od którego może żądać spełnienia świadczenia, które sam wczesniej za niego wypełnił.
Ustawodawca dopuszcza także sytuację, gdy poręczycielowi można także udzielić poręczenia - jest to tak zwane podporęczenie. Poręczyciel udzielajacy takiego podporęczenia odpowiada wobec wierzyciela jak poręczyciel.
